Λίγοι ξέρουν, λιγότεροι σχεδιάζουν και μίλησαν για αυτό. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2004 η χώρα πρέπει να προχωρήσει στην περιφερειακή οργάνωση για να προετοιμαστεί για τη νέα δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι 13 περιφέρειες, άνισες πληθυσμιακά, οικονομικά και κοινωνικά, πρέπει να περιοριστούν σε 3,4 άντε το πολύ σε 5. Φυσικά, στην προεκλογική περίοδο τα σοβαρά θέματα στρατηγικής είναι λεπτομέρειες γιατί δεν προσφέρονται για εντυπώσεις. Άντε να δούμε στις Ευρωεκλογές τι θα γίνει.

Πόσο σημαντικό είναι το θέμα; Κατ' αρχήν η απαίτηση είναι γνωστή καιρό τώρα. Τι έχουμε σήμερα; Περιφέρειες με διορισμένο επικεφαλής αποτελούμενες από άνισους ενδοπεριφερειακά νομούς. Κάθε νομός αποτελείται εσωτερικά από άνισους μεταξύ τους Ο.Τ.Α. Φυσικά, για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ούτε λόγος για τακτοποίηση των μητροπολιτικών περιοχών. Η Αθήνα τελειώνει στην Κατεχάκη και η Θεσσαλονίκη περιορίζεται από την Παναγία Φανερωμένη και τη Σοφούλη. Εκτός αυτών υπάρχει κάτι που προσχηματικά ονομάζεται «Αθήνα» και «Θεσσαλονίκη» και βεβαίως εκλέγει μερικούς ακόμη δημάρχους (17 ακόμα για τη Θεσσαλονίκη και 48 για την Αθήνα). Και έτσι όλοι είναι ευχαριστημένοι σε αναζήτηση «συντονισμού» λειτουργιών.

Που πρέπει να πάμε; Σε λίγες περιφέρειες κατά προτίμηση ισορροπημένες με εκλεγμένο επικεφαλής (το 2006;) οι οποίες θα ασκούν πολιτική, θα είναι όργανα σχεδιασμού και υλοποίησης περιφερειακών πολιτικών με αρμοδιότητες που θα τους μεταφέρει με απόφαση της η κεντρική διοίκηση. Δηλαδή, λιγότερο κράτος. Αλλά και λιγότεροι νομάρχες, νομαρχιακά συμβούλια, συναρμόδιοι (τα δύο κακά της δημόσιας διοίκησης, οι ΚΥΑ (κοινές υπουργικές αποφάσεις) και οι συναρμόδιοι φορείς), λιγότεροι δήμαρχοι, δημαρχιακά συμβούλια, επιτροπές, δημοτικές επιχειρήσεις.

Αποφάσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Άπιαστο όνειρο; Και όμως θα μπορούσαν να αλλάξουν πολλά πράγματα. Αν το κάθε επίπεδο διοίκησης (Κράτος, Περιφέρεια, Δήμος) έχει σαφείς και διακριτές αρμοδιότητες, σαφείς και διακριτούς πόρους ( στάδιο δόξης λαμπρόν η φορολογική μεταρρύθμιση, δώστε στους Δήμους 33%, στις Περιφέρειες 33% και στο Κράτος 33% των φορολογικών εσόδων και την αρμοδιότητα να τα διαχειρίζονται) θα μπορεί να ασχολείται με τα θέματα της δικής του αρμοδιότητας και να είναι υπόλογο στον ενημερωμένο πολίτη για αυτά.

Θα μπορεί να σχεδιάζει σε περιφερειακό επίπεδο κίνητρα (μειωμένη φορολογία εγκατάστασης για να συγκρατήσει τον πληθυσμό ή να προσελκύσει επενδύσεις και ανθρώπινο δυναμικό). Αν υπάρχει ξεχωριστή περιφερειακά διαδικασία επιλογής για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ κάθε περιφέρειας θα προσελκύει μαθητές-αποφοίτους της Δευτεροβάθμιας, που θα αποφασίσουν να σπουδάσουν σε αυτά και όχι απλά να γραφτούν περιμένοντας την μεταγραφή σε κεντρικό ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Εννοείται ότι τα ΑΕΙ και ΤΕΙ αυτά θα αναγκαστούν να γίνουν ελκτικά για να προσελκύουν φοιτητές σε σχέση με το γνωστικό αντικείμενο των τμημάτων τους και τις συνθήκες φοιτητικής μέριμνας στην περιοχή τους και όχι να περιμένουν να τους «βρεθούν» κάποιοι που με τις δεδομένες συνθήκες θα «καταλήξουν» στην 20 η επιλογή τους μέσω της ενιαίας λίστας επιλογών. Και άρα ανταγωνιστικά και προς τα παντοδύναμα κεντρικά.

Αν οι εκπαιδευτικοί και οι άλλοι υπάλληλοι επιλέγονται περιφερειακά -και εξασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει διαδικασία μεταθέσεων και αποσπάσεων παρά μόνο στο εσωτερικό της κάθε περιφέρειας- θα αποτελεί κίνητρο για τον άνεργο γιατρό, δικηγόρο, εκπαιδευτικό και φυσικά επιλογή του, να μετακινηθεί από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη στις «επαρχίες» αποφασίζοντας να δουλέψει και να ζήσει εκεί. Προφανώς η ζήτηση για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη είναι μεγαλύτερη. Προφανώς ο καθένας έχει δικαίωμα να προσπαθεί να μετακινηθεί στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη. Προφανώς όμως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη μπορεί να έχουν κριτήρια επιλογής διαφορετικά από τα «μόρια» χρόνων υπηρεσίας και οικογενειακής κατάστασης που ισχύουν στις αποσπάσεις και τις μεταθέσεις. Άσε δε που όπως μου έλεγε κάποτε ο διευθυντής πρωτοβάθμιας της Δωδεκανήσου ο χρόνος εγκυμοσύνης (της γυναίκας) δεν μπορεί να είναι 24 μήνες. Γιατί του ελέφαντα είναι. Αλλά αυτή που αποσπάστηκε (λόγω μιας εγκυμοσύνης για 24μήνες) ήταν γυναίκα, όχι ελέφαντας.

Επιλογές περιήγησης: Αρθρα του καθ. κ. Θεόδωρου Χατζηπαντελή >  Aρθρα στο Έθνος